صحبتهای معاون وزیر رفاه ایران درباره تغییر احتمالی گروهبندی خانوارها برای پرداخت یارانه از دهک درآمدی به صدک درآمدی، سؤالهایی جدی درباره فایده چنین کاری ایجاد میکند.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته معیار یارانه پرداختی برای افراد از «دهک» به «صدک» تغییر میکند.
به گفته علیرضا عسگریان برای این تغییر «تمام تراکنشها و حسابهای بانکی، مانده حساب، سود بانکی و «تمام امور بانکی» افراد بررسی خواهد شد.»
آقای عسگریان داشتن خودروی شخصی را یکی از معیارهای تصمیمگیری درباره اختصاص یارانه به افراد عنوان کرد و گفته این تغییرات از ماه آینده به اجرا درمیآید.
او در گفتوگو با شبکه خبر تلویزیون ایران گفت مثلاً ممکن است از این به بعد، به جای کل دهک، «یک یارانه خاصی به صدکهای ۲۵ تا ۲۸ پرداخت شود.»
ولی اجرای چنین شیوهای ممکن است چندان عملی یا منطقی نباشد؛ چرا که به جز دو دهک بالا و یک یا دو دهک پایین، در سایر دهکها (سوم تا هشتم) اختلاف سطح درآمد بالا و پایین هر دهک بسیار محدود است.
برای مثال، متوسط درآمد در پردرآمدترین دهک جامعه (دهک دهم) تقریباً دو برابر دهک بعدی است. ولی از دهک دوم تا نهم، درآمد هر دهک به طور متوسط تنها ۲۲ درصد بیشتر از دهک قبلی است.
در نتیجه در صورت تغییر دستهبندی از دهک درآمدی به صدک درآمدی، ممکن است اختلاف متوسط درآمد صدک پنجاه و چهارم با صدک پنجاه و پنجم کمتر از دو درصد باشد.
به عبارت دیگر، کافی است نانآور خانواری در یکی از دهکهای میانی تنها یک روز اضافهکاری انجام بدهد تا آن خانوار یک یا چند صدک بالا برود.
با این وصف، چنین تغییری تنها در صورتی معنیدار و توجیهپذیر است که هدف آن ثروتمندترین یا فقیرترین بخشهای جامعه باشد. مثلاً دولت بخواهد یارانه اضافهای را به جای یک دهک پایین، به پنج درصد فقیر جامعه اختصاص بدهد؛ یا اینکه به جای یک دهک بالا، یارانه پردرآمدترین چهار درصد خانوارها را حذف کند.
وگرنه در داخل دهک هفتم (برای مثال) اختلاف درآمد خانوارها آنقدر کم است که حذف یارانه یک عده یا اختصاص یارانه به یک عده دیگر چندان منطقی به نظر نمیرسد.
به گفته معاون وزیر رفاه، فعلاً ۷۹ میلیون و ششصد هزار ایرانی یارانه نقدی دریافت میکنند و دولت قصد ندارد تعداد یارانهبگیران را کاهش دهد.
یارانه نقدی برای سه دهک پایین ماهانه ۴۰۰ هزار تومان و برای شش دهک بعدی ماهانه ۳۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر است.