کتاب مصور «زن، زندگی، آزادی» به کوشش مرجان ساتراپی، نخستین اثر مصور خانه نشر ایکونوکلاست در فرانسه است که در سالگرد کشتهشدن مهسا امینی به چاپ رسید.
این کتاب مصور که با همکاری بیش از ۲۰ تصویرگر ایرانی و غیرایرانی در دو نسخه فرانسه و فارسی منتشر شده، با شرح کوتاهی از مبارزات زنان و اشاره به پیشینه مردسالاری و زنستیزی در تاریخ ایران، خیزش «زن، زندگی، آزادی» را از نخستین شررها تا اعتراضات و سرکوبها و دستگیریها به تصویرکشیده است.
توصیف زندگی جوامع ایرانی در داخل و خارج از ایران و اشاره به ویژگیها، تناقضها، دشواریها و مصائبی از جمله الزام به رعایت قانون حجاب اجباری از دیگر مواردی است که در بخشهای مختلف این کتاب به نمایش درآمدهاند.
مرجان ساتراپی که پیش از این با کتابها و فیلمهای «پرسپولیس»، «خورش آلو با مرغ» و «گلدوزیها» شناخته شده بود و برای فیلم پرسپولیس در سال ۲۰۰۷ جایزه هیئت داوران فستیوال کن را بهدست آورده بود، در این پروژه ابتدا با همکاری آلبا بکاریا (مدیر نشر) بر روی قالب و ساختار این کتاب کار کرد. او سپس با بهرهگیری از آراء و نظرات چند کارشناس از جمله عباس میلانی (مورخ و مدیر بخش مطالعاتایرانی دانشگاهاستنفورد) و فرید وحید (دانشآموخته الکترونیک، علومسیاسی و کارشناس مطالعات ایران)، تصویرگرانی را به همکاری با این پروژه دعوت کرد.
ساتراپی در مقدمه این کتاب، درباره این همکاریها مینویسد:
«آنها پذیرفتند تا با تکیه بر متنها و سناریوهای کارشناسان، برایمان تصویرگری و طراحی کنند. ما چهار تصویرگر ایرانی و ۱۳ تصویرگر از اروپا و آمریکا انتخاب کردیم و من که از سال ۱۳۸۲ با کار تصویرگری خداحافظی کرده بودم، چندین طرح تازه کشیدم، چند متن نوشتم و جلد را طراحی کردم.»
در این کتاب، تصویرگران بسیاری از جمله مانا نیستانی در مصورسازی نوشتهها، همکاری کردهاندمنبع تصویر،مانا نیستانی و فرید وحید
در این کتاب، تصویرگران بسیاری از جمله مانا نیستانی در مصورسازی نوشتهها، همکاری کردهاند
فرید وحید، بهاره اکرمی، ژانپیر پرن، شبنم ادیبان، پاسکال رابته، پاکو روکا، مانا و توکا نیستانی از جمله هنرمندانیاند که در آفرینش این رمان مصور همکاری داشتهاند.
مانا نیستانی در گفتوگو با بیبیسی درباره انگیزه همکاریاش با این پروژه میگوید:
«چند ماه قبل ایمیلی از خانم ساتراپی دریافت کردم که ازم دعوت به همکاری در پروژه کتاب مصوری میکردند با موضوع خیزش انقلابی «زن، زندگی، آزادی». طبعا از فرصت کار با خالق کتاب «پرسپولیس» و «خوراک مرغ و آلو» بسیار خوشحال بودم، همچنین از امکان ادای دین کوچکی به انقلاب ملی ایران. پس پذیرفتم دو فصل کوتاه از کتاب را کار کنم. نتیجه از نظر ادیتوریال، اطلاعرسانی و ثبت در حافظه تاریخی ارزشمند است، اما مثل اکثر آثار جمعی، کیفیت یکسان ندارد.»
در مورد چنین آثار هنری و فرهنگی اما مخاطب قرار دادن ایرانیها و خارجیها به طور همزمان آسان نیست؛ چرا که ایرانیان ضمن اشراف بر بستر تاریخ خود و با آگاهی لحظهبهلحظه از آنچه دراین یک سال گذشته، ارتباطی دیگر با موضوع برقرار میکنند تا مثلا یک فرانسوی یا بلژیکی، که از پیشینه سنتی و اجتماعی و سیاسی ما کمتر آگاه است.
مانا نیستانی در این باره میگوید: «در کشیدن تصویر هیچوقت بین مخاطب داخل و خارج مرز نمیگذارم، اما در اطلاعرسانی اولویت را مخاطب غیرایرانی قرار میدهم که خیلی از جزییات، پسزمینهها و افراد درگیر ماجرا را نمیشناسد و باید بیشتر برایش توضیح داد. اساسا مخاطب امروز کتاب «زن، زندگی، آزادی» کسانی هستند که از دور چیزی درباره وقایع سال ۲۰۲۲ ایران شنیدهاند و تشنه اطلاعات بیشترند که میتوانند بخشی از اطلاعات را به شیوه مصور و راحتخوان از این کتاب دریافت کنند. ده پانزده سال که بگذرد ثبت این اطلاعات، برای نسل جدید ایرانیها هم ارزشمند خواهد بود.»