بهرنگ تاج‌دین
شغل,خبرنگار اقتصادی بی‌بی‌سی فارس
دلارام* از طریق صفحه‌اش در اینستاگرام محصولات محلی خانگی و روستایی مانند لواشک، میوه و سبزی خشک می‌فروشد. او می‌گوید هدفش از راه‌اندازی این کسب‌وکار این بود که «زنان روستایی بتوانند دسترسی مستقیم‌تری به بازار داشته باشند» و در این زمینه نسبتا هم موفق بود: «از یکی از زنانی که با آن‌ها کار می‌کردم، این‌قدر خرید می‌کردم که دیگر نمی‌رفت دستفروشی.»
ولی در آخرین روزهای تابستان شرایط به یک‌باره تغییر کرد. با شروع اعتراض‌ها به کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، جمهوری اسلامی اینستاگرام را فیلتر کرد. کسب‌وکار دلارام هم تعطیل شد: «نه آن‌که نیاز به کار کردن نداشته باشیم. حتی یک مدت سر کاری برگشتم که آن را رها کرده بودم.»
با کم شدن فعالیت صفحه، بعضی از زنانی که محصولاتشان را از طریق دلارام به مشتریان می‌فروختند، ناچار شدند به همان کارهای قبلی نظیر دستفروشی روی بیاورند.
او چند ماه بعد یک کانال تلگرام هم راه انداخت؛ ولی می‌گوید بعد از یک سال و اندی «صفحه من دیگر به روزهای اوجش برنگشت.»
ضرر یک میلیارد و ششصد میلیون دلاری
فیلترینگ اینستاگرام احتمالاً به درآمد صدها هزار نفر دیگر هم مانند دلارام ضربه زده است. طبق برآورد مرکز دولتی «توسعه تجارت الکترونیکی» ایران، در سال ۱۴۰۰ بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار کسب‌وکار در اینستاگرام فعال بودند و شغل ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر به این شبکه وابسته بود.
