شعبان جعفری در روز کودتا
اطلاعات مقاله
نویسنده,تورج اتابکی
شغل,مورخ
۲۸ مرداد ۱۴۰۲ - ۱۹ اوت ۲۰۲۳
(توضیح بی‌بی‌سی: این مقاله برای نخستین بار در سال ۱۳۹۲ و همزمان با شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد در وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی منتشر شد. این مقاله هم‌اکنون به مناسبت هفتادمین سالگرد کودتا، بازنشر شده است.)
شصت سالی از رویدادی می‌گذرد که به سرنگونی حکومت محمد مصدق در ایران منجر شد، اما این رویداد چنان در حافظه تاریخی ایرانیان جای گرفته که پیآمدهای مترتب برخوانش‌های گونه‌گون از این رویداد را همچنان می‌توان در رفتار و گفتار بسیاری از ایرانیان سراغ گرفت.
گروهی این رویداد را کودتا می‌خوانند و گروهی دیگر قیام. و البته گروهی تازه‌تر هم با تفکیک رخدادها در فاصله روزهای ۲۵ تا ۲۸ مرداد، ترکیبی از کودتا و قیام را پیشنهاد می‌کنند. براستی رویدادهای پایانی مرداد ۱۳۳۲ چه بود و آیا می‌توان به تفکیک قایل شد؟
نخست تعریفی از کودتا به دست دهیم و سپس به مرور رویدادها در فاصله ۲۵ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بنشینیم.
کودتا در فرهنگ سیاسی یعنی برافکندن دولت که معمولا به صورت ناگهانی و قهرآمیز صورت می‌گیرد. جابجایی قدرت در درون نظام از گروهی به گروه دیگر. البته این جابجایی گاه می‌تواند پیآمدهای عمیق اجتماعی نیز در بر داشته باشد.
