رضا رادمنش و ایرج اسکندری از موسسان حزب توده بودند
اطلاعات مقاله
نویسنده,مزدک دانشور
شغل,پژوهشگر تاریخ معاصر دانشگاه لیدن
۲۸ مرداد ۱۴۰۲ - ۱۹ اوت ۲۰۲۳
(توضیح بی‌بی‌سی: این مقاله برای نخستین بار در سال ۱۳۹۲ و همزمان با شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد در وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی منتشر شد. این مقاله هم‌اکنون به مناسبت هفتادمین سالگرد کودتا، بازنشر شده است.)
«انسانها تاریخ خود را می‌سازند، اما نه به شیوه‌ای که دلخواه آنان است و نه تحت شرایطی که خود برگزیده‌اند.» - کارل مارکس
۴۹ سال پیش در اوایل ماه سپتامبر که نوید بهار در نیمکره جنوبی است و پس از انتخابات پارلمانی در شیلی، برای راستگرایان افراطی مسجل شده بود که از طرق قانونی امکان برکناری سالوادور آلنده میسر نیست و باید برای کودتا آماده شوند.
این جنس کودتا علیه چپگرایان و ملی‌گرایان البته نه از آمریکای لاتین که از ایران تحت حکومت مصدق آغاز شده بود. کودتاهایی که از سوی بخشی از حاکمیت و نیروهای امنیتی-نظامی هم برای تأمین منافع اقتصادی غرب، یا به تعبیر چپگرایان، امپریالیسم صورت می‌گرفت و هم برای خنثی کردن کشش ذاتی این جنبشها به اردوگاه شرق.
حفظ این «دمکراسی‌های کوچک کشورها از خطر کمونیسم» توجیهی بود که از سوی حاکمان غربی و برای حفظ منافع‌شان به این حرکت‌های کودتایی اطلاق می‌شد.
